Introductiepagina

Martelaarsboek

(martyrologium)

Werk waarin de geschiedenis van de martelaren des geloofs wordt verhaald.

Vanaf 1554 verschenen in verscheidene landen van West-Europa, waar de reformatie vaste voet gekregen had, de zogenaamde martelaarsboeken. Hierin wordt een nauwkeurig verslag gedaan van de verhoren, het lijden en de dood van met name de protestantse martelaars. De lutheraan Ludwig Rabus begon als eerste met een dergelijke bundeling. In Genève publiceerde Jean Crespin zo'n werk voor het franse taalgebied. Van de hand van Adriaan van Haemstede verscheen in 1559 het oudste martelaarsboek in de Nederlanden.

In antwoord op de protestantse martelaarsboeken, kwamen er ook katholieke martelaarsboeken op de markt, zoals Petrus Opmeer, Het Nederlands Catholyk martelaars boek. Hierin werden juist de wandaden van de reformatoren tegenover katholieken beschreven.

Een bekend protestants martelaarsboek in de zeventiende eeuw was: Abraham Mellinus, t' Groot recht-gevoelende christen martelaers-boeck, verscheidene edities.

Gemeentearchief Leeuwarden, Z33, f. 210 onder de boeken 'het bloedich tooneel door Tileman van Bracht 9-0-0' (1685).
Gemeentearchief Leeuwarden, Z33, f. 140v 'een martelaarsboeck van Tijleman van Drachten 9-0-0' (1699).