Introductiepagina

Dominospel

Ook: dominee-, dominusspel

Gelijk thans, spel bestaande uit 28 blokjes, waarop alle mogelijke worpen van twee dobbelstenen staan afgebeeld. (Uitgebreidere varianten zijn mogelijk.) Het dominospel is oorspronkelijk afkomstig uit China, waar reeds in de twaalfde eeuw een variant van het spel gespeeld werd. In Europa werd het pas in de achttiende eeuw bekend, eerst in Italië en Frankrijk, later ook elders. Onzeker is of de Europeanen het uit China overgenomen hebben, of dat het onafhankelijk van de Chinezen opnieuw uitgevonden is. In boedelinventarissen komen we het spel eerst in de tweede helft van die eeuw tegen. In die tijd schreef Berkhey: 'En 'er is nog onlangs, zelfs een nieuw spel gebooren, welks uitvinding veelal den Predikanten toegeschreeven word, en dat althans den naam van het Domineespel draagt.' De ethymologische verklaring van Berkhey klopt evenwel niet, aangezien het spel ook in katholieke landen 'domino' heet.

Al snel waren er ook spellen van bordkarton in omloop. In de Leeuwarder Courant van 4 maart 1758 lezen we namelijk: 'Te Leeuwarden by Abraham Ferwerda is gedruct en te bekomen by alle Boekverkopers, het vermakelyk of zogenaamd Dominus spelletie voor de geringe prys van drie Stuivers.' Dergelijke goedkope uitvoeringen zullen lang niet altijd in inventarissen beschreven zijn.

Bronnen:

Encyclopaedia Britannica
J. Le Francq van Berkhey, Natuurlyke historie van Holland, 9 dln., Amsterdam 1769-1811, deel 3, p. 1434.
Marie van Dijk, 'Spel- en speelcultuur in de negentiende eeuw,' Volkskundig Bulletin 9,1 (1983), 53-81, p. 65.